Giờ đây, bảo tàng không chỉ là nơi lưu giữ các giá trị lịch sử - văn hóa, mà còn là cầu nối giữa quá khứ - hiện tại và tương lai, với chức năng tương tác, phản biện mạnh mẽ.

Tăng tính tương tác

Triển lãm Mỹ thuật học sinh, sinh viên (HSSV) các cơ sở đào tạo văn hóa nghệ thuật toàn quốc lần thứ 3 - 2020 diễn ra tại Bảo tàng tỉnh đã thu hút sự quan tâm của đông đảo công chúng, những người yêu mỹ thuật. Triển lãm đặc biệt hấp dẫn người xem từ những tác phẩm mỹ thuật đầy sắc màu, mới lạ trong nội dung, phong cách thể hiện từ HSSV của 18 cơ sở đào tạo văn hóa nghệ thuật trên toàn quốc.

Theo anh Nguyễn Thanh Huy, một người yêu hội họa đến từ phường 3, TP Tuy Hòa, triển lãm không chỉ góp phần thúc đẩy sự sáng tạo, đột phá của HSSV mà còn nhằm nâng cao chất lượng đào tạo ngành Mỹ thuật của cơ sở đào tạo văn hóa nghệ thuật toàn quốc.

Trước đó, tại Bảo tàng tỉnh, công chúng và du khách hào hứng khám phá không gian trưng bày chuyên đề Đảng bộ tỉnh Phú Yên - 90 năm những mốc son lịch sử (1930-2020). Ngoài ra, Bảo tàng tỉnh còn thường xuyên tổ chức trưng bày chuyên đề tại bảo tàng và tại các địa phương trong tỉnh. Tính riêng trong 5 năm gần đây (2015-2020), đơn vị này đã tổ chức trưng bày 17 chuyên đề với nhiều nội dung, chủ đề.

Một số cuộc triển lãm, trưng bày có quy mô lớn được tổ chức tại Bảo tàng tỉnh như: Trưng bày chuyên đề Hoàng Sa, Trường Sa của Việt Nam - những bằng chứng lịch sử và pháp lý; Triển lãm Mỹ thuật khu vực Nam miền Trung - Tây Nguyên lần thứ 23 năm 2018 do Hội Mỹ thuật Việt Nam tổ chức; Triển lãm Thành tựu kinh tế - xã hội 30 năm tái lập tỉnh Phú Yên (1989-2019) do UBND tỉnh tổ chức, đã thu hút nhiều đối tượng khách tham quan.

Ông Nguyễn Hữu An, Giám đốc Bảo tàng tỉnh, cho biết: "Ngoài trưng bày chuyên đề, chúng tôi vẫn chú trọng công tác trưng bày cố định. Công tác trưng bày thường xuyên tại Bảo tàng tỉnh đã được triển khai giai đoạn 1. Về cơ bản trưng bày này được giữ nguyên từ khi công trình Nhà trưng bày được khánh thành ngày 3/2/2012 đến nay. Từ đó đến nay đã đón 61.720 lượt khách tham quan. Trong đó, có 60.723 khách trong nước, 997 khách nước ngoài. Những giá trị của hiện vật bảo tàng, truyền thống về lịch sử văn hóa địa phương được phổ biến, giới thiệu rộng rãi đến đông đảo người xem".

Đa dạng hóa các hoạt động

Công tác sưu tầm hiện vật là nhiệm vụ trọng tâm và thường xuyên, được Bảo tàng tỉnh đưa vào kế hoạch hàng năm và tập trung triển khai thực hiện bằng nhiều hình thức. Riêng trong giai đoạn 2015-2020, Bảo tàng tỉnh đã sưu tầm bổ sung 1.607 hiện vật, 184 tài liệu, 48 ảnh tư liệu về nhiều chủ đề khác nhau. Trong đó chú trọng sưu tầm bổ sung những hiện vật mang đặc trưng lịch sử, văn hóa địa phương như: hiện vật văn hóa Chăm Pa, gốm Quảng Đức và hiện vật các nghề thủ công truyền thống...

Ông Nguyễn Hữu An cho biết: "Cùng với những hoạt động trên, Bảo tàng tỉnh đã tổ chức các hoạt động kiểm kê, bảo quản; khảo cổ; hỗ trợ về chuyên môn nghiệp vụ để trưng bày, chỉnh lý trưng bày và bảo quản hiện vật tại các điểm di tích; tổ chức chương trình biểu diễn nghệ thuật truyền thống vào các ngày lễ Tết, với các thể loại: dân ca, bài chòi, tuồng, cải lương, hò bả trạo… Qua đó góp phần phục vụ nhu cầu giải trí của người dân và du khách, đồng thời quảng bá các loại hình nghệ thuật truyền thống đặc sắc ở Phú Yên, tạo điều kiện cho các nghệ nhân, câu lạc bộ nghệ thuật truyền thống hoạt động, góp phần bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể".

Theo ông Nguyễn Ngọc Thái, Phó Giám đốc Sở VH-TT-DL, những nỗ lực của Bảo tàng tỉnh cho thấy, tính năng động, nhanh nhạy của đơn vị nhằm thay đổi quan điểm tồn tại lâu nay về "không gian đóng khung, nặng tính hàn lâm, chỉ dành riêng cho những nhà khoa học, những người nghiên cứu mà xa lạ với cộng đồng", từng bước mang đến làn gió mới cho hoạt động của bảo tàng. "Tuy nhiên, Bảo tàng tỉnh vẫn gặp một số khó khăn.

Đó là, công tác trưng bày Bảo tàng tỉnh chỉ mới tiến hành giai đoạn 1, chưa đảm bảo yêu cầu phục vụ khách tham quan, chưa phát huy hết giá trị hiện vật bảo tàng, chưa tạo được nguồn thu từ phí tham quan, dịch vụ; việc sưu tầm hiện vật của bảo tàng công lập ngày càng khó khăn, chưa sưu tầm được nhiều hiện vật có giá trị đặc sắc, tiêu biểu, quý hiếm; việc ứng dụng kỹ thuật và công nghệ mới vào các khâu công tác của bảo tàng còn hạn chế; việc gắn kết hoạt động bảo tàng với phát triển du lịch còn yếu...".

Ông Thái đánh giá và cho rằng: Để phát triển, đáp ứng xu thế thời đại, Bảo tàng tỉnh cần tiếp tục hoàn chỉnh về cơ sở vật chất, trang thiết bị đáp ứng yêu cầu đa dạng hóa các hoạt động tại đơn vị; tăng cường ứng dụng kỹ thuật và công nghệ mới vào các khâu công tác của bảo tàng; đào tạo, bồi dưỡng, xây dựng đội ngũ cán bộ bảo tàng có chuyên môn sâu và kỹ năng tác nghiệp giỏi... Đồng thời đẩy mạnh công tác xã hội hóa hoạt động bảo tàng, thúc đẩy thành lập các bảo tàng tư nhân, bảo tàng chuyên đề, gắn hoạt động bảo tàng với phát triển du lịch.